Dokumentacja UTB – jej zakres i forma oraz ustalenie osób odpowiedzialnych za jej przygotowanie – są jednym z głównych problemów z jakim zgłaszają się do nas Klienci. Chcę przybliżyć Państwu informacje na ten temat. Dlatego jeśli chcą Państwo dowiedzieć się jakie dokumenty są niezbędne w procesie rejestracji i być może podczas eksploatacji suwnic, żurawi, wciągników i wciągarek to właściwy artykuł.
Dokumentacja UTB – przepisy odniesienia i dobra praktyka.
Zakres wymaganej dokumentacji określa w rozdziale drugim Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30.10.2018r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego.
Funkcję komentarza dla rozporządzenia przybliżającego praktyczne aspekty eksploatacji urządzeń pełnią Wytyczne UDT dotyczące eksploatacji urządzeń transportu bliskiego, wydanie 2, czerwiec 2019.
Dyrektywa 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniająca dyrektywę 95/16/WE podaje zakres treści jakie powinny być zawarte w instrukcjach obsługi maszyn.
Konsolidując wymienione dokumenty można uzyskać pełen obraz wymaganej dokumentacji dla wszystkich rodzajów UTB.
Dokumentacja UTB w odniesieniu do form dozoru technicznego
Niezależnie od formy dozoru technicznego, każde UTB powinno posiadać kompletną dokumentację, o której mowa poniżej. Dozór uproszczony, któremu podlega część urządzeń, nie zwalnia eksploatującego z przestrzegania prawa.
Formy dozoru technicznego – dozór uproszczony
Dozór uproszczony charakteryzują: brak badania odbiorczego UDT urządzenia, brak badań okresowych, brak badań doraźnych eksploatacyjnych, lecz obowiązkowe są badania doraźne poawaryjne i powypadkowe.
Obecnie dozór uproszczony obowiązuje wyłącznie dla następujących urządzeń ogólnego przeznaczenia:
- wszystkich UTB o udźwigu do 250kg, które nie transportują osób oraz
- dla wciągników i wciągarek oraz żurawi o udźwigu do 2t i wszystkich napędach ręcznych
- dla wciągników i wciągarek oraz żurawi o udźwigu do 1t o jednofazowym napędzie elektrycznym mechanizmów
- dźwigników o udźwigu do 2t, lecz co istotne nie służących do podnoszenia całych pojazdów i nie uwzględniających podczas eksploatacji wchodzenia osób na element przenoszący obciążenie lub przebywania ich pod obciążeniem.
Fory dozoru technicznego – dozór ograniczony i pełny
W pozostałych przypadkach urządzenia podlegają dozorowi ograniczonemu lub pełnemu (badanie odbiorcze urządzenia, badania okresowe lub doraźne kontrolne, badania doraźne eksploatacyjne, poawaryjne i powypadkowe).
Wymagana dokumentacja dla rejestracji UTB – suwnice, wciągniki, wciągarki, żurawie warsztatowe.
Poniższe wymagania są wyciągiem z wymienionych na wstępie źródeł. Opis został przygotowany także w oparciu o wieloletnią praktykę zawodową. W rezultacie przygotowana w zgodzie z nim dokumentacja bardzo rzadko wymaga uzupełnień.
Zgłaszając urządzenie do organu właściwej jednostki dozoru technicznego należy przedłożyć dwa komplety dokumentacji, o składowych:
- Dokument identyfikujący urządzenie zawierający minimum:
- Nazwę i adres wytwórcy.
- Nazwa urządzenia.
- Typ urządzenia.
- Numer fabryczny.
- Rok produkcji.
Te same informacje powinny znajdować się na tabliczce znamionowej urządzenia umożliwiając jednoznaczną identyfikację. Jeśli urządzenie nie jest identyfikowalne, oznakowane – nie może pracować. Tabliczka znamionowa urządzenia nie jest jedynym elementem oznakowania UTB. W związku z tym zapraszam do kontaktu z Oproject.
2. Ogólny opis UTB. W tym:
- udźwig urządzenia, udźwigi cząstkowe gdy są uzależnione od konfiguracji urządzenia jak w przypadku żurawi o zmiennym wysięgu,
- wysokość podnoszenia,
- prędkości ruchów roboczych mechanizmów,
- rodzaj napędu,
- miejsce i rodzaj sterowania zasadniczego,
- wielkość całkowitej masy UTB,
- informacje o parametrach pracy,
- informacje o ogranicznikach ruchów roboczych i o momentach ich zadziałania,
- szczegółowe dane o urządzeniach chwytających – hak, chwytnik,
- dane techniczne cięgien nośnych – lina, łańcuch – z określeniem rzeczywistych współczynników bezpieczeństwa,
- wyszczególnienie urządzeń sygnalizacyjnych,
- identyfikacja ograniczników obciążenia z informacją o sposobie ich działania,
- wyszczególnienie urządzeń zabezpieczających z podaniem parametrów ich zadziałania i prawidłowej pracy,
- informacje dotyczące zabezpieczenia pola pracy urządzenia,
- wytyczne dotyczące posadowienia urządzenia lub wykonania toru jezdnego.
3. Rysunek zestawieniowy – z naniesionymi podstawowymi parametrami urządzenia i oznakowaniem poszczególnych elementów i zespołów składające się na urządzenie.
4. Instrukcja eksploatacji w języku polskim, której zakres treści przybliżają wytyczne UDT. Dodatkowo należy pamiętać o instrukcji stanowiskowej, instrukcji osprzętu do podnoszenia, instrukcji podzespołów itp.
5. Schematy elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne – zgodne ze stanem faktycznym, w języku polskim umożliwiające analizę spełnienia warunków bezpieczeństwa, powinny zawierać opisy dotyczące nastaw elementów (np. przekaźniki czasowe).
6. Schematy układów cięgnowych w mechanizmach napędowych – na przykład dla suwnic chwytakowych, żurawi z mechanizmem wodzenia.
7. Szczegółowe warunki eksploatacji urządzenia oraz środki techniczne i organizacyjne celem minimalizacji ryzyka w przypadku gdy:
- Zamierzamy podnosić, przenosić osoby z wykorzystaniem UTB zaprojektowanego do przenoszenia materiałów.
- Przenoszenie ładunku będzie się odbywało przy jednoczesnym udziale dwóch lub więcej urządzeń, tzw. tandem.
- Urządzenie będzie eksploatowane w warunkach kolizyjnych (kolizja z obiektami stałymi, innymi UTB, maszynami i urządzeniami, drogami publicznymi i inne).
- Obsługujący urządzenie nie będzie miał możliwości obserwacji całej drogi jaką pokonuje ładunek.
- Urządzenie będzie eksploatowane w pobliżu napowietrznych linii elektroenergetycznych.
Jednocześnie należy nadmienić, że te szczegółowe warunki są zawsze przedmiotem opiniowania i uzgodnienia z właściwą jednostką Dozoru Technicznego.
Dokumentacja UTB zamontowanego w strefie zagrożonej wybuchem
Potwierdzenie prawidłowości zainstalowania urządzenia w strefie zagrożonej wybuchem – przedstawione przez instalującego, spełniające wymagania dyrektywy ATEX. Ponad to:
- Urządzenie musi posiadać stosowną deklarację zgodności potwierdzającą spełnienie wymagań dyrektywy ATEX przez urządzenie.
- Instrukcja obsługi urządzenia musi zawierać wytyczne montażu urządzenia w strefie zagrożenia wybuchem.
Dokumentacja uzupełniająca dla każdego urządzenia montowanego na stałe w miejscu pracy
- Szkic sytuacyjny zamontowanego urządzenia (lokalizacja urządzenia w terenie, rzeczywiste odległości od otoczenia – ścian, stropu, elementów wyposażenia; przejścia, dojścia, elementy osłonowe oraz usytuowanie linii zasilającej urządzenia, itp.)
- Schematy zasilania urządzenia (zazwyczaj prosty schemat jednokreskowy uwidaczniający: osprzęt, wielkość i rodzaj zabezpieczeń, rodzaj i typ przewodów zasilających)
- Poświadczenie prawidłowości montażu i przeprowadzonych prób – przedstawione przez instalującego, poświadczające wykonanie montażu zgodnie z wytycznymi wytwórcy, oraz wykonanie prób bez obciążenia i z obciążeniem wymaganych instrukcją montażu urządzenia.
- Protokoły pomiarów elektrycznych:
- Rezystancji izolacji obwodów eklektycznych,
- Rezystancji uziemień roboczych i odgromowych, ochrony przeciwporażeniowej instalacji UTB.
- Poświadczenie prawidłowości wykonania części konstrukcyjno-budowlanej obiektu związanej z urządzeniem np. szyb dźwigu, fundament, tor jezdny – poświadczenie przestawia kierownik budowy lub osoba posiadająca uprawnienia budowlane w rozumieniu ustawy prawo budowlane. Powinno zawierać:
- Lokalizację części konstrukcyjna – budowlanej której dotyczy,
- Informację o urządzeniu, któremu jest dedykowana,
- Przywołanie wymagań odniesienia wytwórcy lub projektu budowlanego,
- Stwierdzenie, że wykonanie jest zgodne z powyższymi wymaganiami oraz sztuką budowlaną.
Wymagana dokumentacja podczas eksploatacji UTB – suwnice, wciągniki, wciągarki, żurawie warsztatowe
Dla każdego urządzenia eksploatujący:
- Zakłada i przechowuje dziennik konserwacji.
- Rejestruje przebieg eksploatacji – zgodnie z wytycznymi instrukcji eksploatacji urządzenia.
- Zapewnia obsługę i konserwację – zgodnie z wytycznymi instrukcji eksploatacji urządzenia.
- Dla każdego UTB należy kontrolować poziom wykorzystania resursu! Odpowiednia, związana z tym dokumentacja musi znajdować się w książce urządzenia.
Przeglądy i konserwacje – terminy określone w rozporządzeniu
Jeśli instrukcja nie określa szczegółowych terminów prowadzenia przeglądów i konserwacji należy kierować się terminami określonymi w rozporządzeniu. W zależności od rodzaju urządzenia przegląd i konserwację należy wykonywać w przedziałach czasowych co:
- 30 dni – zdecydowana większość urządzeń,
- 60 dni,
- 90 dni – na przykład urządzenia o wszystkich napędach ręcznych mechanizmów,
- 180 dni.
Właściwą formę rejestracji powyższych czynności podaje zazwyczaj instrukcja eksploatacji.
Dokumentacja UTB – korzyści płynące z przykładnego podejścia
Należy przypomnieć, że każde urządzenie transportu bliskiego, niezależnie od typu, udźwigu czy formy dozoru technicznego jakiej podlega, bezsprzecznie, musi posiadać właściwą sobie dokumentację techniczną. W każdym przypadku dokumentacja UTB jest podstawą do bezpiecznej obsługi, przeglądów i konserwacji urządzeń. Samo posiadanie dokumentacji, należy podkreślić, nie wystarczy! Z Instrukcjami muszą zapoznać się operatorzy i konserwatorzy, służby odpowiedzialne za utrzymanie ruchu zakładów, oraz co ciekawe – o niektórych ustaleniach dokumentacji poinformowany powinien zostać w odpowiedniej chwili pion inwestycji w zakładzie.
Posiadanie kompletnej dokumentacji, dobrych instrukcji, listy części zamiennych i aktualnych schematów, niewątpliwie, usprawnia serwisowanie urządzeń w przypadku awarii, przyspiesza dostawę części zamiennych czy umożliwia prowadzenie zapobiegającej postojom gospodarki magazynowej części.
Pełna dokumentacja urządzenia jest także niezbędna, co bardzo ważne, w sytuacji wypadku przy pracy. Pomaga ustalić możliwe przyczyny wypadku i ustalić osoby odpowiedzialne za stan danej maszyny, a jednocześnie, wymagają je służby Państwowej Inspekcji Pracy, Dozoru Technicznego i inne.
Pozostaję do Państwa dyspozycji w przypadku pytań. Kontakt bezpośredni znajdą Państwa tutaj lub skorzystajcie Państwo z poniższego formularza.